Badanie i uzyskane wyniki będą stanowić podstawę do stworzenia algorytmów postępowania w psychiatrii konsultacyjnej i codziennej, ambulatoryjnej opiece nad dziećmi z ADHD i T1D w PL i na świecie. Dane uzyskane w wyniku projektu będą podstawą naukową do rutynowego screeningu, diagnostyki i leczenia ADHD w przebiegu T1D, co przyniesie wymierny efekt zdrowotny w populacji pediatr. Dostarczą bezpośrednio danych, na podstawie których możliwa będzie ocena kosztoefektywności i wyboru optymalnej farmakoterapii u tych pacjentów.
Proponowany projekt wychodzi naprzeciw istotnym problemom klinicznym:
– nierówności w dostępie do diagnostyki,
– leczenia pacjentów z ADHD ze współistniejącą T1D,
– potrzebie oceny skuteczności i bezpośredniego stosowania preparatów stymulujących (MPH i LDX) u pacjentów z T1D i ADHD.
ADHD (ang. attention-deficit hyperactivity disorder) – zaburzenie neurorozwojowe, które dotyczy ok. 5% populacji dzieci i młodzieży w wieku szkolnym (7-17 lat). Wstępne dane wskazują, że u ok. 90% dzieci z ADHD w PL zaburzenie pozostaje niezdiagnozowane. Nieleczone ADHD prowadzi do powikłań w postaci gorszych wyników w nauce, zachowań agresywnych i aspołecznych, zaburzeń lękowych i depresyjnych, problemów z nadużywaniem substancji psychoaktywnych i zwiększa ryzyko wypadków i zgonów z ich powodu. Ponadto, wiele dzieci z ADHD cierpi również na towarzyszące, somatyczne choroby przewlekłe. W takich przypadkach brak rozpoznania lub nieoptymalne leczenie ADHD i wynikające z tego problemy w kontroli impulsów czy zaburzenia uwagi mogą dodatkowo utrudniać terapię chorób współistn. Jedną z najczęstszych i najpoważniejszych pediatr. chorób przewlekłych, na której kontrolę ADHD wywiera silnie negatywny wpływ jest cukrzyca typu 1 (T1D, ang. Type 1 Diabetes). ADHD współistn. z T1D bezpośrednio upośledza kontrolę metaboliczną i zwiększa ryzyko wystąpienia zagrażających życiu ostrych powikłań cukrzycy, częstych hospitalizacji, a także odległych, skracających życie powikłań przewlekłych.
Populacja badanych dzieci zostanie zidentyfikowana w wyniku przekrojowej oceny bazy pacjentów i następczego prospektywnego screeningu w 4 wojewódzkich, referencyjnych ośrodkach pediatrycznodiabetolog.: Łodzi, Katowicach, Gdańsku i Opolu (tj. Kl. Pediatrii, Diabetologii, Endokrynologii i Nefrologii, Centralnego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi; Kl. Diabetologii Dziecięcej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Kl. Pediatrii, Diabetologii i Endokrynologii, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Kl. Pediatrii Instytutu Nauk Medycznych Uniwersytetu Opolskiego).
Przez pierwsze 10 tyg. udziału w badaniu rodzice i opiekunowie wszystkich pacjentów otrzymają interwencję psychoterapeutyczno-edukacyjną rekomendowana w ADHD przez Amerykańskie Towarzystwo Pediatryczne. Interwencja będzie prowadzona w cyklu 10 sesji treningu behawioralnego (parent training in behawior management – PTBM) przez dośw. i certyfikowanego terapeutę. Uczestnicy badania, którzy nie odpowiedzą na PTBM (brak remisji ADHD oraz optymalnej kontroli cukrzycy – HbA1c ≤6,5%), zostaną w losowy sposób przydzieleni w proporcji 1:1 do grup leczonych MPH lub LDX. Po trwającym 6 m-cy leczeniu każdym z leków badanych nastąpi zmiana na lek alternatywny.