Celem badania klinicznego RATIONAL jest ocena czy, dzięki zastosowaniu nowego algorytmu diagnostycznego, możliwe będzie wcześniejsze wychwycenie nawrotu chłonniaka DLBCL u pacjenta, który osiągnął całkowitą remisję po leczeniu pierwszej linii i czy wcześniejsze włączenie leczenia drugiej linii, na podstawie tego algorytmu, będzie skuteczniejsze i bezpieczne. Algorytm ten oparty jest o dodatkowe, precyzyjne monitorowanie we krwi pacjenta biomakerów nowotworowych, czyli stężenia krążącego we krwi wolnego DNA nowotworowego (cfDNA). Zakładamy, że szybsza identyfikacja wznowy chłoniaka umożliwi szybsze zastosowanie leczenia drugiej linii u pacjenta, co może przełożyć się na zwiększenie szansy uzyskania ponownej remisji i lepszej odpowiedzi na leczenie.
Cele pierwszorzędowe badania to:
– ocena skuteczności leczenia podejmowanego w oparciu algorytm diagnostyczny uwzględniający miano krążącego DNA pochodzenia nowotworowego;
– ocena bezpieczeństwa leczenia podejmowanego w oparciu algorytm diagnostyczny uwzględniający miano krążącego DNA pochodzenia nowotworowego.
Cele drugorzędowe badania obejmują:
– ocenę jakości życia u pacjentów rozpoczynających leczenie na podstawie algorytmu diagnostycznego uwzględniającego miano krążącego DNA pochodzenia nowotworowego;
– ocenę diagnostycznej i klinicznej wartości poremisyjnego monitorowania krążącego, nowotworowego DNA.
Mimo genetycznej różnorodności agresywnych chłoniaków, wszyscy chorzy, zgodnie z aktualnymi wytycznymi, są leczeni w pierwszej linii w ten sam sposób. Takie leczenie jest jednak skuteczne tylko u części chorych i pozwala na uzyskanie remisji u około 60 % pacjentów, z których około 40% doświadcza nawrotu choroby. Monitorowanie chorych po zakończeniu leczenia pierwszej linii opiera się obecnie na ocenie kliniczno–radiologicznej. Postępowanie takie nie pozwala na uchwycenie wczesnych cech wznowy choroby, przez co moment rozpoczęcia leczenia drugiej linii (po rozpoznaniu nawrotu) następuje przy stosunkowo dużej masie guza. Opracowanie testu diagnostycznego zastępującego lub komplementarnego do badań obrazowych stanowi zatem istotną, niezaspokojoną potrzebę medyczną dla tej grupy chorych.
Założeniem badania klinicznego realizowanego przez IHiT jest opracowanie algorytmu diagnostycznego, opartego na dynamice zmian stężenia krążącego DNA pochodzenia nowotworowego, pozwalającego na wczesną identyfikację chorych wrażliwych i opornych na leczenie, wczesną identyfikację nawrotów i określenie, czy wczesne rozpoczęcie leczenia drugiej linii, podjęte w oparciu o opracowany algorytm, wpłynie na wyniki leczenia w badanej populacji chorych. Należy nadmienić, że narastanie stężenia krążącego DNA pochodzenia nowotworowego w przeprowadzonych wcześniej badaniach (Kurtz i wsp.., 2018; Roschewski i wsp., 2015; Rossi i wsp., 2017) średnio o ponad 3,5 miesiąca wyprzedza rozpoznanie wznowy na podstawie kryteriów kliniczno–radiologicznych. U chorych z późnym nawrotem (>1 roku od zakończenia leczenia), narastanie krążącego DNA pochodzenia nowotworowego wyprzedzało klinicznie jawny nawrót aż o 7,4 miesiąca (Roschewski i wsp., 2015). Wcześniejsze rozpoznanie wznowy dzięki proponowanemu postępowaniu może zatem zwiększyć skuteczność leczenia drugiej linii, rozpoczynanego wcześniej i przy mniejszej masie guza.